Moslims verwijzen regelmatig naar de glorietijd van de Islam toen er in gebieden onder moslim-bezetting baanbrekend werk werd verricht op het gebied van wetenschap, geneeskunde, filosofie, ...
Iedereen kent het bijna magische begrip Andaloesië, de streek in het Zuiden van Spanje waar Moslims, Christenen en Joden zij aan zij voor een grote beschaving zorgden, onder leiding van moslims.
Men gaat er dan impliciet vanuit dat deze hoogstaande beschaving en het vreedzaam samenleven van mensen met verschillende godsdiensten zijn oorsprong vindt in het juist toepassen van de Islam.
Nu is het zo dat er tot op de dag van vandaag tientallen landen en gebieden zijn, waar moslims aan de macht zijn en die tot het uiterste gaan wat de Islam betreft. We denken dan aan Somalië, Saoedi-Arabië, Iran alsook aan gebieden van Afghanistan en Pakistan die onder controle staan van de Taliban. Wat opvalt is dat men van die landen of gebieden niet onmiddellijk schokkende technologische ontwikkelingen verwacht. Integendeel, het niveau van sociale en intellectuele ontwikkeling is in de vermelde landen gewoonweg erbarmelijk. En niet-moslims “hebben het er niet altijd gemakkelijk”, om het nog even zacht uit te drukken.
Er klopt dus iets niet. Hoe meer Islam, hoe erger het is en toch blijkt er in lang vervlogen tijden iets anders bestaan te hebben. Gedroegen die hoogstaande Islamitische culturen zich dan niet islamitisch? En was de leidende klasse enkel moslim in naam?
Was de vermelde periode een "bloeiperiode ondanks de Islam", eerder dan "bloeiperiode omwille van de Islam"?
Een van de grootste wetenschappers aller tijden en de trots van elke moslim die lyrisch terugdenkt aan de tijd dat “de Islam” aan de lopende band grote geleerden produceerde was Al-Razi of Rhazes (Muhammad ibn Zakariyā Rāzī) geboren in 865 en gestorven in 925. Hij was een Perzische fysicus, alchemist en chemist, philosoof en medicus. Hij is een zogenaamd “islamitisch” geleerde. Het levend bewijs dat de Islam mensen geïnspireerd heeft tot fantastische ontwikkelingen. Je kan zijn uitgebreide biografie vinden op wikipedia.
Wie echter leest wat deze brave man over religies in het algemeen en de Islam in het bijzonder wist te vertellen, valt gegarandeerd van zijn stoel. We vertalen even wat Wikipedia over zijn religieuze inzichten rapporteert:
OVER RELIGIE
Razi schreef 3 boeken over religie; deze waren:
De frauduleuze trucs van de Profeten
De listen van degenen die beweerden profeten te zijn
Over de weerlegging van de geopenbaarde religies
Hij gaf heel harde kritiek op godsdiensten, vooral deze die zogezegd geopenbaard werden door profetische ervaringen. Razi stelde dat "[God] bepaalde individuen niet boven andere zou mogen stellen, en er zouden tussen hen noch rivaliteit noch meningsverschillen mogen zijn die hen tot de ondergang zouden kunnen brengen.
Hij argumenteerde,
op welke grond meen je dat het nodig zou zijn dat God bepaalde individuen zou uitkiezen [door hen een profeetschap te geven], dat Hij hen boven andere mensen zou stellen, dat hij hen als gidsen van andere mensen zou aanstellen, en mensen van hen afhankelijk zou maken?
Over het verband tussen geweld en godsdienst, zei Razi dat God moest geweten hebben, gegeven het veelvoud aan meningsverschillen tussen de verschillende godsdiensten, dat "er een universele ramp zou komen en dat mensen zouden omkomen in vijandelijkheden en gevechten. Inderdaad, vele mensen zijn omgekomen op deze manier, zoals we kunnen zien."
Hij was ook kritisch over het gebrek aan interesse onder volgelingen van de verschillende religies in de rationele analyse van hun geloofsovertuigingen, en de gewelddadige reacties die plaatsvinden:
Wanneer men de mensen van deze godsdienst vraagt naar het bewijs van de geldigheid van hun godsdienst, dan schieten zij in vlam, worden boos en vergieten het bloed van wie hen met deze vraag confronteert. Zij verbieden rationele speculatie, en proberen hun tegenstanders te doden. Dit is waarom de waarheid het zwijgen opgelegd werd ofwel verborgen werd.
Over de Koran zei al-Razi:
Je beweert dat er een mirakel is en dat dit de Koran is. Je zegt: "Wie dan ook de Koran ontkent, laat hem een gelijkaardig boek maken." Inderdaad, wij zullen er duizenden gelijkaardige maken, van de werken van redenaars, woordkunstenaars en dappere poëten, die passender uitgedrukt zijn en die de zaken kort en bondig uitdrukken. Zij dragen de betekenis beter over en hun gerijmd proza heeft een beter ritme. ... Bij God wat jullie zeggen verstomt ons! Jullie hebben het over een werk dat oude mythen opnieuw vertelt, en dat tegelijkertijd vol contradicties staat en dat geen enkele nuttige informatie of uitleg bevat. Dan zeggen jullie: "Produceer maar eens iets zoals dit"?!
Van het begin van de menselijke geschiedenis waren al degene die beweerden profeten te zijn, in het slechtste geval deviant, in het beste geval hadden zij psychologische problemen.
Zou Al-Razi bovenstaande uitspraken gedaan hebben tijdens het leven van Mohammed, dan had Mohammed hem zeker laten onthoofden, zoals hij met andere critici gedaan heeft.
Het feit dat Al-Razi zich zo scherp kon uitlaten over de Islam en dat zijn werken meer dan 1000 jaar later nog bestaan, wijst erop dat tijdens de bloeiperiode van de Islam een grote mate van vrije meningsuiting bestond in tegenstelling tot de deze die er was tijdens het leven van Mohammed in de eerste islamitische gemeenschap. Vrije meningsuiting, kritisch denken, alles in vraag stellen zijn nodige voorwaarden voor wetenschappelijke ontwikkeling en vooruitgang. Dit moet waarschijnlijk het geval geweest zijn in de tijd die de bloeiperiode van de Islam genoemd wordt. Dus een bloeiperiode ondanks de Islam en niet ten gevolge van de Islam. Het is bekend dat bijvoorbeeld aan de bloeiperiode van Andaloesië een einde gekomen is toen de “fundamentalistische” Almohaden de boel overnamen.